Prawa własności intelektualnej
Polskie prawa własności intelektualnej
Polskie prawa własności intelektualnej są zagadnieniem abstrakcyjnym. Obejmują, zarówno będące częścią regulacji kodeksu cywilnego, prawa autorskie oraz wyróżniane w ramach praw własności przemysłowej patenty czy znaki towarowe. Głównym przedmiotem zbioru praw własności intelektualnej jest ochrona dóbr stworzonych mocą ludzkiego umysłu przed ich nadmiernym wykorzystywaniem. Prawo to, zapewnia możliwość zakazania osobom trzecim pełnego używania, bądź posługiwania się wzorami, recepturami lub dziełami, które powstały w wyniku pracy określonych osób. Ponadto wspomniana ochrona posiada aspekt gospodarczo- ekonomiczny, bowiem w dzisiejszych czasach kapitał ludzki i własność intelektualna są czynnikami napędzającymi gospodarkę. Z tego względu niezwykle ważne jest dążenie do zmiany utworów czy wynalazków w prawo, które posiada wartość majątkową oraz utrzymywanie ich z dala od naruszeń i zagrożeń związanych z kradzieżą lub nielegalnym używaniem.
Podstawa prawna
Źródłem prawa dla ochrony własności intelektualnej i przemysłowej są dwie ustawy zasadnicze, tj. ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawa- Prawo własności przemysłowej. Jednak względem gałęzi prawa własności intelektualnej zastosowanie mają także, inne ustawy szczególne, takie jak ustawa o ochronie baz danych czy ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.
Prawa autorskie odnoszą się do twórczości z pogranicza dziedzin muzyki, filmu, literatury, dziennikarstwa, publicystyki czy nauki. Nie są to prawa podlegające rejestracji, a jedynie obciążone wymogiem uzyskania licencji. Ponadto w ustawie o prawie autorskim, zostało uregulowane zagadnienie przenoszenia owych praw oraz zakresu swobodnego korzystania z prawa, które posiada wartość intelektualną. Prawa autorskie dzielimy na majątkowe i osobiste. Pierwsza kategoria wiąże się z przyznaniem autorowi uprawnienia do wyłącznego rozporządzania utworem, a także do otrzymywania wynagrodzenia za jego egzystowanie w przestrzeni publicznej i obrocie prawnym. Z kolei prawa autorskie osobiste odnoszą się do związku jaki zachodzi pomiędzy twórcą, a jego dziełem. Przede wszystkim prawo to reguluje kwestie autorstwa, oznaczenia utworu nazwiskiem, bądź pseudonimem, zasad korzystania z utworu, a także nadzoru nad jego eksploatacją.
Ustawa- Prawo własności przemysłowej, reguluje instrumenty ochrony praw własności przemysłowej. Mimo, że ustawa podaje sześć rodzajów ochrony w tym zakresie, to najczęściej spotykamy się z czterema głównymi. Pierwszym z nich jest patent, udzielany na wynalazki, które według reguł polskiego prawa są uważane za nowe. Oznacza to, że dopiero stały się częścią obecnego stanu techniki i nie były wcześniej rozpowszechniane. Wynalazek podlega ochronie przez 20 lat, a owa ochrona rozpoczyna się z momentem złożenia wniosku w Urzędzie Patentowym. Wzory użytkowe są, natomiast chronione ze pomocą praw ochronnych. Za wzór użytkowy, uważa się podobnie, jak to było przy okazji patentu, nowe rozwiązanie, które wywołuje skutki w procesie produkcji. Głównie wzorami użytkowymi są zespolenia określonych cech przedmiotów związanych z kształtem, budową lub ich zestawieniami. W zakresie ochrony, sprawa wygląda analogicznie, jak w przypadku patentu, z tym, że maksymalny czas trwania ochrony wzoru użytkowego wynosi 10 lat. W zagadnieniach ochrony praw własności przemysłowej istnieje, także pojęcie wzoru przemysłowego, który charakteryzuje się innowacyjnością w zakresie zewnętrznych cech przedmiotu. Wzór przemysłowy jest chroniony przez 25 lat od momentu zgłoszenia, a owa ochrona została podzielona na 5 okresów, które wiążą się z uregulowaniem stosownych opłat. Wzór przemysłowy ma swój odpowiednik w prawie europejskim, w postaci wzoru wspólnotowego, a jego rejestracja może zostać dokonana z poziomu państwa polskiego w Urzędzie ds. Harmonizacji Rynku Wewnętrznego (OHIM) w Alicante w Hiszpanii. Popularnym instrumentem ochronnym własności przemysłowych są, także prawa ochronne nadawane znakom towarowym. Jako znak towarowy rozumiemy wszelkie oznaczenia, które stanowią rozróżnienie pomiędzy towarami oferowanymi przez rozmaite przedsiębiorstwa. Może on przybrać formę graficzną, dźwiękową, reklamową, a nawet słowną. Okres ochronny w zakresie znaku towarowego, z teoretycznego punktu widzenia, może nigdy się nie skończyć, bowiem 10- letni termin ochrony, biegnący od chwili zarejestrowania, podlega przedłużeniom dowolną ilość razy. Również, w tym przypadku istnieje możliwość zarejestrowania znaku w OHIM, w celu rozszerzenia jego ochrony na obszar wszystkich państw UE.
Prawa w Polsce a reszta świata
Zasięg ochrony własności intelektualnej w Polsce jest podobny do poziomu, jaki reprezentują inne państwa. Traktaty międzynarodowe wskazują jednolite zasady i warunki ochrony prawnoautorskiej oraz przemysłowej. Istnieją niewielkie różnice na poziomie materialnym. Niektóre kraje w ramach ochrony praw własności intelektualnej, wskazują, także tajemnice handlowe. Jeżeli chodzi o sposób ochrony praw autorskich to kształtuje się on tak samo, biorąc pod uwagę całokształt państw członkowskich UE. Polska implementowała do systemu krajowego wszystkie unijne dyrektywy związane z opisywaną materią.