Prawo cywilne w Polsce
Prawo cywilne to szeroka gałąź prawa obejmująca normy regulujące zachowania między podmiotami prawa prywatnego. Zasadą tego rodzaju norm jest to, że owe podmioty są sobie równe. Chodzi więc o rzeczy takie jak dziedziczenie spadku, zawiązywanie umów między partnerami czy przenoszenie własności. W zasadzie prawo cywilne reguluje więc w pewien system podstawowe relacje międzyludzkie.
Prawo cywilne w Polsce spisane jest w monumentalnym dziele – kodeksie cywilnym wydanym 23 kwietnia 1964 roku, ale wielokrotnie od tego czasu nowelizowanym. Tekst tego aktu prawnego dostępny jest w Internecie na polskiej stronie rządowej. Zbudowany jest on z pięciu części: części ogólnej, części prawa rzeczowego (dotyczącego obrotu własnością), części prawa zobowiązań (zawiązywanie i dotrzymywanie umów), części prawa spadkowego (dziedziczenie testamentowe lub ustawowe) oraz części prawa rodzinnego (stosunki prawne i majątkowe wewnątrz rodziny). W części ogólnej zdefiniowane są pojęcia i wyrażone są główne myśli, które używane są w dalszych czterech księgach. W ten sposób poprawne odczytanie kodeksu możliwe jest tylko po zrozumieniu tego, co jest napisane na jego początku. W tym zadaniu często niezbędny może być wykwalifikowany prawnik, który wytłumaczy głębiej sens danej cywilnoprawnej instytucji. Cały kodeks składa się z ponad dziewięciuset artykułów, więc kluczowa jest także sama umiejętność szukania w tym ogromnym zbiorze interesującego przepisu pasującego do zaistniałej sytuacji.
Wśród klasycznie pojmowanych części prawa cywilnego w Polsce szczególnego znaczenia nabrały prawo handlowe, prawo pracy i prawo własności intelektualnej, które regulowane są osobnymi aktami prawnymi, również dostępnymi na rządowych stronach Rzeczpospolitej. Kodeks cywilny nie reguluje też oczywiście stosunkowo wąskich i specyficznych gałęzi takich jak prawo wodne czy prawo energetyczne, które jednak często łączą się z pewnymi aspektami cywilnoprawnymi.
W systemie polskim spory cywilne (to znaczy takie, w którym występują przeciwko sobie dwa równouprawnione podmioty) rozstrzygane są przez specjalne wydziały sądów powszechnych z możliwością apelacji od wyroku. Sprawy te najczęściej dotyczą spraw majątkowych, w których jeden podmiot (czyli osoba fizyczna lub osoba prawna) chce uzyskać roszczenia względem drugiego podmiotu. Mówiąc jaśniej – sąd może w takiej rozprawie nakazać zapłacenie określonej sumy dłużnikowi względem jego wierzyciela, czyli np. pożyczkodawcy. Sprawa cywilna może dotyczyć również dzielenia majątku pomiędzy członkami rodziny czy też stwierdzenia nieważności umowy. Sprawy cywilne wnoszone są poprzez powództwo jednej ze stron; w odróżnieniu od spraw karnych nie są one przeprowadzane z urzędu. Podmioty, czyli strony w sporze mogą reprezentowane być przez pełnomocników, który mogą być radcy prawni lub adwokaci. Występują oni wtedy w togach koloru niebieskiego. Apelacja od wyroku Sądu Rejonowego trafia do Sądu Okręgowego, natomiast Sądu Okręgowego do Sądu Apelacyjnego. W przypadku niezadowolenia z pełnomocnego wyroku zaskarżyć można go do Sądu Najwyższego, który może dokonać kasacji.
