Przeszkody zrywające sakrament małżeństwa.
Sakrament małżeństwa łączy dwie osoby węzłem małżeńskim i przysięgą pozostania ze sobą aż do śmierci. Właśnie śmierć jednego z małżonków jest jedyną naturalną przyczyną rozwiązania węzła małżeńskiego. Kościół stoi na straży sakramentu ślubu i nie dopuszcza w swoim prawie kanonicznym do rozwodów. Istnieje jednak stwierdzenie anulowania ślubu – czyli uznanie, że ślubu nigdy nie było. Aby do tego doszło, musi zostać udowodniona jedna z poniższych przeszkód.
Przeszkody zrywające sakrament małżeństwa możemy podzielić na dwanaście grup:
1.Wiek, jako przeszkoda do zawarcia małżeństwa.
Jedną z przeszkód małżeńskich uznawanych przez Prawo Kanoniczne jest wiek. Ustalono, że minimalny wiek do przyjęcia sakramentu małżeństwa to 16 lat dla mężczyzny i 14 lat dla kobiety. W każdym kraju jednak istnieją dodatkowe przepisy, które regulują tę przeszkodę, dlatego prawo kanoniczne daje możliwość Konferencji Biskupów do optymalizacji ich. W Polsce np. Kodeks o prawie rodzinnym i opiekuńczym stanowczo zabrania brania ślubu osobom poniżej wieku 18 lat la obu płci. Wyjątki są dopuszczalne tylko w nielicznych sytuacjach, dla kobiet, które ukończyły 16 lat, a zawarcie związku małżeńskiego ocenione zostało jako najlepsza decyzja dla nowej rodziny.
2. Fizyczna niezdolność do współżycia małżeńskiego.
Fizycznej niezdolności do współżycia małżeńskiego nie należy mylić z impotencją. Niepłodność nie jest przeszkodą do zawarcia związku małżeńskiego. Wyjątkiem jest sytuacja, w której została ona świadomie i planowo zatajona przed współmałżonkiem. Przeszkodą natomiast jest trwała, uprzednia (czyli trwająca przed zawarciem ślubu) i pewna niezdolność do aktu płciowego.
3. Sakramentalny związek małżeński zawarty wcześniej z inną osobą.
Kościół strzeże zasady nierozerwalności węzła małżeńskiego. Osoba, która już raz stanęła przed ołtarzem, nie może zrobić tego ponownie. Jedynym sposobem jest udowodnienie przed sądem biskupim, że sakrament został udzielony nieważnie.
Czytaj też: Rozwód kościelny i wszystko, co musisz o nim wiedzieć.
4. Różnica religii.
Różnica religii dotyczy sytuacji, w której jedna ze stron nie należy do kościoła katolickiego. Są to sytuacje, kiedy mamy do czynienia z różnicą wyznaniową lub osobą, która nie otrzymała wcześniej sakramentu chrztu. Od tej przeszkody można jednak uzyskać dyspensę. Warunkiem jej otrzymania jest złożenie przez osobę ochrzczoną oświadczenia o gotowości do usunięcia niebezpieczeństwa utraty wiary katolickiej i złożenia przyrzeczenia, że wszystkie dzieci zostaną ochrzczone i wychowane po katolicku.
5. Święcenia kapłańskie.
Związek małżeński zawarty przez osobę z episkopatu, prezbiteriatu, diakonatu lub innego urzędu katolickiego, która otrzymała wcześniej święcenia kapłańskie, zostanie uznany za nieważny.
6. Publiczny, wieczysty ślub czystości.
W odróżnieniu od świeckiego ślubu czystości, ten zakonny stanowi przeszkodę do zawarcia małżeństwa. Publiczny ślub czystości, poprzedzony czasowym może jedynie ustać po wydaleniu z zakonu lub uzyskania odpowiedniej dyspensy.
7. Uprowadzenie kobiety przez mężczyznę w zamiarze zawarcia z nią małżeństwa.
Przeszkoda ta dotyczy tylko sytuacji, w której to kobieta została uprowadzona z bezpiecznego miejsca w inne niebezpieczne miejsce w celu zawarcia małżeństwa. Ważne jest, aby zaznaczyć, że przeszkodą nie jest sytuacja odwrotna, w której to mężczyzna zostaje uprowadzony.
8.Małżonkobójstwo, czyli przeszkoda występku.
Przeszkoda ta zabrania ponownego przyjęcia sakramentu ślubu osobom, które dopuściły się zbrodni przeciwko swojemu małżonkowi/małżonce w celu zerwania węzła małżeńskiego i zawarcia nowego. Prawu temu podlegają również osoby, które mają moralny współudział w zabójstwie.
9. Pokrewieństwo w linii prostej.
Niedopuszczalne jest zawarcie związku małżeńskiego z krewnym w linii prostej (np. brat, siostra). Dodatkowo prawo kanoniczne zabrania ślubu w rodzinie aż do IV stopnia pokrewieństwa (czyli kuzynostwo, rodzeństwo cioteczne) Trzeba pamiętać o tym, że stopnie liczą się dla dzieci ze związków kanoniczych, jak i spoza nich.
10. Powinowactwo w linii prostej
Podobnie jak dla pokrewieństwa, prawo kanoniczne zabrania zawierania związków małżeńskim między osobami spowinowaconymi. Dotyczy ona jednak tylko spowinowacenia w pierwszej linii w każdym stopniu (ojczym-pasierbica, macocha-pasierb, teść-synowa, teściowa-zięć).
Trzeba pamiętać o tym, że zarówno dla pokrewieństwa, jak i powinowactwa, stopnie liczą się dla dzieci ze związków kanoniczych, a także spoza nich.
11. Przyzwoitość publiczna.
Przeszkoda przyzwoitości publicznej zabrania osobom, które, mimo że nie są jeszcze w związku małżeńskim, ale żyją ze sobą jak po ślubie (są zaręczeni, są po ślubie cywilnym, żyją w konkubinacie), brać ślub z krewnymi drugiej strony. Po zawarciu związku małżeńskiego przez strony, do przyzwoitości publicznej dołączane jest powinowactwo.
12. Pokrewieństwo ustawowe, płynące z adopcji prawnej.
Przykładem tej przeszkody jest sytuacja, w której małżonkowie przysposabiają sobie dwójkę dzieci (obcych sobie ludzi). Wtedy pomiędzy tymi dziećmi, jak i biologicznymi dziećmi tych samych małżonków zakazane jest przyjmowanie sakramentu małżeństwa.
Jeśli chcesz poznać więcej powodów do unieważnienia małżeństwa, czytaj: Brak zgody małżeńskiej. Powody unieważnienia ślubu kościelnego
Warto zauważyć, że prawa kanoniczne różnią się od praw zapisanych w kodeksie rodzinnym i opiekuńczości. Można stwierdzić, że urzędnik stanu cywilnego jest bardziej restrykcyjny co do wymogów, które muszą spełniać narzeczeni. Jest to spowodowane tym, że w prawo cywilne nie dopuszcza do unieważnień ślubów. Może natomiast udzielić rozwodu. W prawie kanonicznym sytuacja jest odwrotna, ponieważ Kościół nie uznaje rozwodów, jedynie fakt, że małżeństwo został nieważnie zawarte.